Onderwijs
Aan de slag met mediawijsheid in de klas
Veel scholen zien het als hun opdracht om leerlingen mediawijs te maken. De Week van de Mediawijsheid (6 t/m 13 november) was daarom het uitgelezen moment om extra aandacht te besteden aan het mediagebruik van leerlingen.
Laat je inspireren door onderstaande ideeën, verrijk je kennis, bekijk wat er werd georganiseerd of bedenk zelf een mediawijze activiteit.
De Week van de Mediawijsheid vindt in 2021 plaats van 5 t/m 12 november.
Onderzoek: digitale balans
Netwerk Mediawijsheid en het Trimbos-instituut hebben een landelijk onderzoek uitgevoerd onder jongvolwassenen om te achterhalen hoe het is gesteld met hun digitale balans.
Ik ben werkzaam in het:
Speel MediaMastrs en ontdek de wereld van mediawijsheid!
Netwerk Mediawijsheid
MediaMasters is een spannende serious game over de kansen en gevaren van (digitale) media, speciaal voor groep 7 en 8. Tijdens de landelijke wedstrijd van 5 t/m 13 november werden de leerlingen meegenomen in een spannend verhaal en konden de leerlingen bits (punten) verdienen door vragen te beantwoorden en opdrachten uit te voeren. De klas met de meeste bits heeft en mooie prijs gewonnen.
Ook kreeg iedere klas een MediaRapport. Daarin zie je welke resultaten jouw klas behaald heeft voor thema’s binnen het domein digitale geletterdheid.
Breng je klas in beweging!
Zit met Pit!
Met deze erkende Gezonde School activiteit leren kinderen in groep 5/6 alles over gezond gedrag rond beeldschermgebruik. Onderwerpen zoals schermtijd, (werk)houding en ‘Fit met je scherm’ komen in 6 korte lessen aan bod. Pietje Pit neemt de kinderen mee in herkenbare situaties. De lessen bestaan uit actieve werkvormen en haken direct aan op het gebruik laptops of tablets, zowel thuis als in de klas.
Het Kijk omhoog lesprogramma
Stichting Kijk omhoog
In het Kijk omhoog lesprogramma worden kinderen bewust van de risico’s die een smartphone met zich meeneemt. Kijk omhoog wordt op basisscholen vanaf groep zes gegeven en bestaat uit twee lessen van elk één uur en een huiswerkopdracht.
Nieuw katern voor Week van de Mediawijsheid
Kwink
Deze speciale uitgave geeft elke dag van de Week van de Mediawijsheid tips om je vrije tijd ook op een andere manier in te vullen. Op drie niveaus: onder-, midden- en bovenbouw. Inclusief twee gratis posters!
Gezondeleefstijlopschool.nl
Glos Educatief
Met het educatieve pakket ‘Gamen in de Maatschappij’, leren we kinderen een gezonde balans te vinden tussen gamen en een gezonde leefstijl. We koppelen de intrinsieke motivatie om beter te worden in gamen aan gezonde voeding, bewegen, lekker in je vel zitten, emotieregulatie en slaap. Heb je interesse in het lespakket of in een themaweek op maat over gamen. Neem gerust contact op met info@gloseducatief.nl.
Gezond mediagebruik
PrimaOnderwijs
Scrollen, appen of gamen: we zijn er dagelijks veel uren mee zoet. (Sociale) media bieden kinderen veel plezier en in de klas kunnen de tablet en het digibord enorm handig zijn. Maar we weten ook dat verkeerd of overmatig schermgebruik kan leiden tot lichamelijke problemen. Hoe houd je het leuk én gezond? Bekijk dit interview. Yolande van Hoorn (oefentherapeut Cesar en oprichter Zit met Pit!) geeft je tips.
Data Detox Kit voor tieners
Ga aan de slag met de Data Detox Kit. De Kit is prachtig materiaal om bewustwording rondom digitale weerbaarheid te kweken. Het gaat daarbij niet om het minderen van mediagebruik, maar juist over het bewuster mediagebruik. De Kit is opgebouwd uit vier thema’s: digitale privacy, digitale veiligheid, digitale gezondheid en desinformatie. In het gebruik wordt ingezet op doe-activiteiten, wat het een speelse leerervaring maakt.
De Data Detox Kit werd ontwikkeld door Tactical Tech en vertaald door Fers (ism het Fries Bibliotheken Netwerk) en is nu klaar voor gebruik door bibliotheken en scholen.
Lees je digiwijs
Zwijssen
Hoe leren kinderen nu eigenlijk wat echt en wat nep is in deze digitale samenleving? In de nieuwe boekenserie Lees je digiwijs, schrijven verschillende kinderboekenschrijvers én experts over onderwerpen die bij digitale geletterdheid horen. Geschikt vanaf groep 5.
Mediawijsheid lesmateriaal op een rij
Netwerk Mediawijsheid
Aan de slag met mediawijsheid? Het aanbod is groots. Op de website Mediawijsheid.nl staan diverse dossiers voor scholen, waaronder een handig overzicht van het totale lesaanbod.
Myopie educatie
Oogfonds
Bijziendheid (myopie) is een groeiend probleem in Nederland. Vroeg bijziend zijn (een min-bril hebben) betekent een groter risico om blind of slechtziend te raken. Gelukkig kunnen we er wel iets aan doen. Zeker in de klas. Daarvoor is de 20-20-2 leefregel ontwikkeld.
Boekbespreking? Oefen met je stemgeluid!
Vanaf groep 5 gaan veel leerlingen aan de slag met boekbesprekingen. Een vast onderdeel is vaak het voorlezen van een passage. Door te oefenen wennen leerlingen aan hun stemgeluid en durven ze meer te experimenteren. Neem het voorlezen eens op en luister het na met de Dictafoon-app of andere geluidsrecorder.
Mediastages
Hoe worden media in de praktijk gemaakt? In aanloop naar en tijdens de #WvdM worden kinderen uitgedaagd om een mediastage te lopen: een meeloopdag in de media. Zo ervaren kinderen hoe een mediaproductie tot stand komt.
Kinderen nemen samen met hun leerkracht of ouders contact op met een mediabedrijf met de vraag of ze daar (een paar uurtjes) stage mogen lopen.
De BiebBouwers
ProBiblio
De BiebBouwers zijn kant-en-klare bouwopdrachten voor leerlingen tussen de 9 en 14 jaar. In het kader van de Week van de Mediawijsheid is de opdracht nu in de vorm van een offline knutselchallenge: ‘Bouw je super-chillplek’! Ga aan de slag met Lego, klei of marsepein.
ikbenoffline.nl
Nationale Academie voor Media & Maatschappij
www.ikbenoffline.nl is een ganzenbordspel waarmee je geconfronteerd wordt met je eigen sociale mediagebruik. Het doel van het spel is om kinderen bewust te maken van de manier waarop ze met sociale media omgaan. Leuk voor in de klas of thuis.
Webinar mediawijsheid
Bibliotheek Utrecht, Mira Media en Het Mediateam
Ga in je klas aan de slag met kritisch online mediagebruik. In dit webinar geeft Berber Chaqan Broekstra je inzicht in je eigen mediagedrag, dat van leerlingen en hoe je daar in de klas aandacht aan kunt besteden. Stel gerust je vraag.
Data Detox Kids
Theaterscript voor en door tieners
Ga aan de slag met de Data Detox Kids. Dit is een showvoorstelling gemaakt door kinderen om de thema internetgebruik en online privacy voor leeftijdsgenoten (10 tot 14 jaar) bespreekbaar te maken.
Zo kun je samen met je leerlingen een eindejaarsvoorstelling organiseren op school met de bijbehorende script, werkboek en opdrachten waar het publiek deel aan kan nemen.
#TechDeBaas
Stichting FutureNL
Ethiek krijgt een rol in alle activiteiten van FutureNL, omdat leerlingen naast het gebruik van technologie ook moeten weten wat het effect daarvan op hun leven en samenleving is. Meer lezen over ethiek en technologie? Bekijk het achtergrondartikel. En brainstormen over ethiek? Gebruik deze denkkaart.
Mediawijsheid op school
Gezondeschool.nl
De pijlers Educatie, Signaleren, Schoolomgeving en Beleid kunnen je helpen om op een goede manier aan de slag te gaan met het thema mediawijsheid. Daarnaast is de Gezonde School-adviseur van jouw regionale GGD er ook voor je bij de uitvoering van activiteiten rond het thema mediawijsheid.
HOEZOMEDIAWIJS?
Netwerk Mediawijsheid
HoeZoMediawijs.nl geeft informatie over mediawijsheid voor kinderen en jongeren vanaf 10 jaar. Een handig startpunt voor ouders, opvoeders en leraren om naar door te verwijzen als hulpmiddel bij het leren omgaan met internet en (sociale) media.
Lespakket persvrijheid en media
Samsam
Welke rol speelt media in de samenleving? En waarom is persvrijheid belangrijk voor de democratie? In het themanummer ‘Media’ van Samsam geven kinderen uit Nederland, Egypte, Noorwegen, Kenia, Canada en Syrië hun antwoord op deze vragen. Met de bijgevoegde lesopdrachten behandel je de bouwstenen Vrijheid & Gelijkheid en Macht & Inspraak.
BiebBoys – Lespakket informatie
Bibliotheek Gelderland Zuid
In het kader van de Week van de Mediawijsheid zijn de BiebBoys hard aan de slag gegaan. Nepnieuws, privacy, nare berichtjes en gezondheid komen in de klas aan bod. Hoe mediawijs zijn de leerlingen eigenlijk? Bekijk de aflevering, gebruik het lespakket en doe de MediawijsheidQuiz.
Module Social Master
VodafoneZiggo
Online Masters is een gratis online lesprogramma van VodafoneZiggo. In de module Social Master vind je zowel school- als thuisopdrachten. De focus ligt op bewustwording en zelfreflectie ten aanzien van nepnieuws, bewust gamen, balans zoeken tussen online en offline zijn en de rol van groepsdruk en sociale media. Deze module sluit perfect aan bij de Week van de Mediawijsheid.
Lessenpakket stopmotion
De Bibliotheek CultuurPuntAltena
Wil jij in de klas aan de slag met Stopmotion? Gebruik dan het lessenpakket van de Bibliotheek CultuurPuntAltena. In iedere les staat een stappenplan dat je uitvoert met je klas. Doelen van dit lessenpakket komen overeen met de SLO kerndoelen 54 en 55.
Check de digitale balans van uw leerlingen (bovenbouw)
Netwerk Mediawijsheid & Trimbos-instituut
Tijdens de start van de Week van de Mediawijsheid is de website digitalebalans.nl gelanceerd. Op deze website kunnen jongvolwassen een zelftest invullen.
De zelftest laat hen nadenken over hun persoonlijke digitale balans en behoeftes. De resultaten van de zelftest zijn een goed uitgangspunt om bijvoorbeeld tijdens een (online) mentoruur de digitale balans van de leerlingen te bespreken. De zelftest is gebaseerd op het Digitale Balans Model
Digilessen Digitaal welzijn – je hebt het zelf in de hand
De InternetHelden
Help jongeren veilig en zelfverzekerd de online wereld te ontdekken. Speciaal voor de Week van de Mediawijsheid heeft De InternetHelden de les ‘digitaal welzijn – Je hebt het zelf in de hand’ ontwikkeld; over de invloed van smartphonegebruik onder jongeren. Een digitale balans is voor iedereen anders. Daarom ontdekken de leerlingen tijdens deze les, door zelfreflectie en het uitwisselen van ervaringen, welke invloed hun smartphonegebruik heeft op hun eigen gezondheid en welzijn. Het lesmateriaal bestaat uit een digitale klassikale les en een kant-en-klare thuiswerkles via LessonUp.
Ga naar g.co/DeInternetHelden voor meer informatie en het complete lespakket.
De InternetHelden is samengesteld door Bureau Jeugd en Media, Safer Internet Center en Google.
Lesbundel
Nieuws in de klas
Deze lesbundel over journalistiek, desinformatie en nepnieuws is geschikt voor het voortgezet onderwijs. De leerlingen weten na afloop wat nepnieuws is, kunnen verschillende verschijningsvormen benoemen en weten wat de functies zijn van journalistiek. Hoe herken je nepnieuws? En hoe maak je zelf nieuws?
Onderwijsprogramma Under Pressure
Under Pressure
Hoe maak je jongeren (15-21 jaar) weerbaar tegen de schijnbaar onophoudelijke stroom aan online desinformatie? Under Pressure biedt de oplossing! In dit onderwijsprogramma gaan peer educators met jongeren in gesprek over media(gebruik), polarisatie en democratische waarden. Door de innovatieve Under Pressure-game leren zij nepnieuws herkennen. Zo versterken we de constructief-kritische houding van jongeren en proberen we polarisatie te voorkomen.
Workshop sociale media & gamen
Stichting Be Aware
Voorlichters van Stichting Be Aware verzorgen een interactief programma van één blokuur in de klas. Tijdens deze voorlichting worden do’s en dont’s besproken. Hoe kan je een goede balans vinden? Wat vul je online wél in en wat niet. Hoe kan je minderen met het gebruik van sociale media en gamen als je dat graag zou willen?
Mentorlessen
Bureau Jeugd & Media
Mentorlessen zijn online lessen die mentoren in het VO ondersteunen bij het voeren van gesprekken in de klas, over actuele en relevante onderwerpen rond mediawijsheid die niet binnen het verplichte curriculum vallen. Enerzijds ter preventie, om het veilige leef- en leerklimaat op school te borgen. En anderzijds voor actieve interventie, om dit klimaat bij incidenten te herstellen.
Sta online sterk met De Harde Schijf van 5
TMI Academy
Ontdek de vijf eenvoudige stappen en blijf de baas over je smartphone! De Harde Schijf van 5 zorgt ervoor dat je als digitaal expert je eigen social media- en telefoongebruik in balans houdt. Profiteer van alles wat het online leven je te bieden heeft, maar kies voor de juiste balans! Zet de eerste vijf stappen naar gebalanceerd smartphonegebruik door de poster in je klas op te hangen.
Split the risk
VeiligheidNL
Afleiding in het verkeer speelt een belangrijke rol bij ongelukken bij leerlingen. Deze groep luistert meer naar muziek, kletst veel en kijkt tweemaal zo vaak op de telefoon dan andere groepen. In het nieuws wordt veel aandacht besteed aan appende jongeren in het verkeer. Daarom bevat Split the Risk! een speciale lesmodule om afleiding in het verkeer te voorkomen.
Fix je privacy
Bits of Freedom
We zijn meer online dan ooit. Let daarom goed op je privacy. Bits of Freedom heeft een nieuwe privacy toolbox ontwikkeld. Geen ver-van-je-bed-show, geen abstracte begrippen, maar concrete tips en stappenplannen om jouw online leven veiliger te maken. Je geeft namelijk online meer weg dan je denkt.
Module Social Master
VodafoneZiggo
Online Masters is een gratis online lesprogramma van VodafoneZiggo. In de module Social Master vind je zowel school- als thuisopdrachten. De focus ligt op bewustwording en zelfreflectie ten aanzien van nepnieuws, bewust gamen, balans zoeken tussen online en offline zijn en de rol van groepsdruk en sociale media. Deze module sluit perfect aan bij de Week van de Mediawijsheid.
Lessenpakket stopmotion
De Bibliotheek CultuurPuntAltena
Wil jij in de klas aan de slag met Stopmotion? Gebruik dan het lessenpakket van de Bibliotheek CultuurPuntAltena. In iedere les staat een stappenplan dat je uitvoert met de groep. Leerlingen gaan aan de slag met hun eigen ideeën, ervaringen en creativiteit om vorm te geven aan hun eigen stopmotion (kerndoel 48).
Mediawijsheid lesmateriaal op een rij
Netwerk Mediawijsheid
Verder aan de slag met mediawijsheid? Het aanbod is groots. Op de website Mediawijsheid.nl staan diverse dossiers voor scholen, waaronder een handig overzicht van lesaanbod.
Schoolleiding en -bestuur vinden er informatie om mediawijsheid een vaste plek binnen de school te geven.
MediaMasters
Netwerk Mediawijsheid
MediaMasters is een gratis serious game over de kansen en gevaren van (digitale) media, speciaal voor groep 7 en 8. Van 5 t/m 13 november 2020 streden tijdens de Week van de Mediawijsheid duizenden klassen om de titel ‘meest mediawijze klas van Nederland’.
Het speciaal onderwijs had een eigen klassement met een bijbehorende hoofdprijs. De filmafleveringen waren voorzien van ondertiteling en werden tijdens de Week van de Mediawijsheid ondersteund met gebarentaal.
Gewoon Mediawijzer: gesprekskaarten
Stichting Tommie en Charlie & VSO de Ziep
Stichting Tommie en Charlie heeft in samenwering met VSO de Ziep middelen ontwikkeld voor het voortgezet speciaal onderwijs en ouders. Bijvoorbeeld om stapsgewijs te vragen naar ervaringen met media en ideeën over wat jongeren (online) meemaken.
Check de digitale balans van je studenten
Netwerk Mediawijsheid & Trimbos-instituut
Tijdens de start van de Week van de Mediawijsheid is de website digitalebalans.nl gelanceerd. Op deze website kunnen jongvolwassen een zelftest invullen.
De zelftest laat hen nadenken over hun persoonlijke digitale balans en behoeftes. De resultaten van de zelftest zijn een goed uitgangspunt om tijdens een werkcollege of een les burgerschap de digitale balans van de leerlingen te bespreken. De zelftest is gebaseerd op het Digitale Balans Model
Kijk-menu en test
Opleiding Creative Business van Saxion Hogeschool
De Saxion video-unit en de opleiding Creative Business – Media, Informatie & Communicatie hebben samen een programma samengesteld in het kader van de Week van de Mediawijsheid. Een kijk-menu om in balans te komen. Want ben jij eigenlijk wel in balans als het over online media gaat? Doe de test!
Lespakket: Onder de duim
Andrieke Thissen en Geerle van der Wijk
Dit lespakket zet studenten (en docenten) aan het denken over de effecten van smartphones en sociale media, zowel binnen als buiten de collegebanken. De twee lessen kunnen ingezet worden tijdens de SLB-uren in het eerste studiejaar van alle hbo-opleidingen. Het volgen van deze lessen draagt bij aan de ontwikkeling van verschillende competenties.
Onderwijsprogramma Under Pressure
Under Pressure
Hoe maak je jongeren (15-21 jaar) weerbaar tegen de schijnbaar onophoudelijke stroom aan online desinformatie? Under Pressure biedt de oplossing! In dit onderwijsprogramma gaan peer educators met jongeren in gesprek over media(gebruik), polarisatie en democratische waarden. Door de innovatieve Under Pressure-game leren zij nepnieuws herkennen. Zo versterken we de constructief-kritische houding van jongeren en proberen we polarisatie te voorkomen.
Trainingen online onderwijs en webinar
Fontys
Fontys verzorgde tijdens de Week van de Mediawijsheid trainingen om vervolgstappen te kunnen maken in online onderwijs. Dit kon je doen door trainingen te volgen, zoals: Forms, Mentimeter en MS Teams. Verder kon je deelnemen aan het webinar: Jouw balans in een digitale samenleving, door lector Janienke Sturm en Herm Kisjes, docent projectleider van Fitphone bij Fontys en behandelaar bij GGZ Momentum.
Lessenreeks: surveillancekapitalisme
MBO Mediawijs
Besteed jij aandacht aan de Week van de Mediawijsheid in jouw les? Maarten Walet van ROC TOP heeft naar aanleiding van zijn onderzoek bij het Practoraat een lessenreeks over surveillancekapitalisme ontwikkeld.
Horen, Zien & Swipen
Opleiding Creative Business van Saxion Hogeschool
Media: de belangrijkste bron van informatie over de samenleving. Je gebruikt het dagelijks. Daardoor bepalen ze mede jouw kijk op de samenleving. Media zijn overal vertegenwoordigd in ons leven. Films, boeken, documentaires, podcasts en televisieseries
zijn gebaseerd op verhalen. Maar welke verhalen die over media gaan, moet je gelezen of gezien hebben? Welke verhalen zijn nu zo belangrijk dat je er eigenlijk niet om heen kunt?